poniedziałek, 3 lutego 2014

Alfabet i wymowa.

Alfabet hebrajski wywodzi się od alfabetu aramejskiego. Oprócz samego hebrajskiego posługują się nim inne języki żydowskie, takie jak jidysz i ladino. Zawiera dwadzieścia dwie litery, które są wyłącznie spółgłoskami. Jego cechą szczególną jest czytanie od prawej do lewej. (!) Nie wyróżnia się liter małych i dużych.
א - Alef. Jest to dość nietypowa litera, nie występująca w języku polskim. Jeśli pod lub obok niej jest samogłoska (które w nowoczesnym hebrajskim nie są zapisywane) jest czytana, jako ten znak. Jeśli nie ma wkoło tej litery żadnego znaku należy ją po prostu pominąć.
ב - Bet lub Wet. Jego czytelność zależy od kropki w środku litery. Jeśli jest - czyta się jako "b",  a kiedy nie ma - jako "w". Ta kropka najczęściej jest pomijana w nowohebrajskim, co sprawia trudność w czytaniu.
ג - Gimel. Przedstawia wyłącznie głoskę "g".
ד - Dalet. Czyta się jako "d".
ה - He, w niektórych wersjach przedstawiana jako "hej". Wmawia się jako słabe "h".
ו - Waw. Jest to dość nietypowa litera. Przedstawia głoskę "w", jednak nie w każdym przypadku jest tak czytana. Może oznaczać ona "o" (najczęściej) lub "u" (rzadziej). W starohebrajskim zależy to od kropki (nad lub obok), ale w nowohebrajskim nie jest ta kropka zapisywana. Trzeba po prostu znać słowo, aby je odpowiednio wymówić - najważniejsza zasada nowohebrajskiego!
ז - Zajin. Czytana jako "z".
ח - Chet. Jest jedyną, charakterystyczną dla języków semickich, głoską "charczącą". Czyta się ją jako "h", lecz "charcząco".
ט - Tet. Wymawia się jako "t".
י - Jud. Czytana jako "j" lub "i".
כ/ך - Kaf lub Chaf. To jest jedna z pięciu liter, które posiadają wersję końcową oraz środkowo-początkową. Tą pierwszą formę (ך) używa się na końcu, drugą (כ) na początku oraz środku wyrazu. Czasami czyta się jako "ch", co w hebrajskim biblijnym jest rozróżniane za pomocą kropki w środku - z nią -"k", bez niej - "ch". Jak zawsze, w nowohebrajskim, trzeba zgadnąć.
ל - Lamed. Czytana jako "l".
מ/ם - Mem. Przedstawia głoskę "m". Ta liter również ma wersję końcową i środkowo-początkową. (Pierwsza forma - końcowa, druga forma - początkowo-środkowa)
נ/ן - Nun. Wymawia się jako "n". Posiada wersję końcową i środkowo-początkową.
ס - Samech. Czyta się jako "s".
צ/ץ - Cadi. Wymawia się jako coś w rodzaju "c", jednak bardziej twarde niż polskie.
פ/ף - Pe lub Fe. Posiada formy. Tak samo jak w przypadku Kaf/Chaf i Bet/Wet nie wiadomo kiedy jak czytać, ponieważ zachodzi tutaj ubezdźwięcznienie i udźwięcznienie.
ק - Kof. Należy wymawiać jako "k".
ר - Resz. Czytane jako "r".
ש - Sin. Przedstawia głoskę "s". W hebrajskim biblijnym cechą szczególną tej litery jest kropka po lewej stronie nad jednym z ramion. Wtedy wiadomo, że to "s". Jednak nowohebrajskie pomijanie znowu to zignorowało.
ש - Szin. Wymawia się jako "sz". W hebrajskim biblijnym ma po prawej stronie kropkę, nad jednym z trzech ramion. Jak wyżej napisałem, w nowohebrajskim to pominięto.
ת - Taw. Czytane jako "t".

Tak właśnie wyglądają hebrajskie litery. Na tym blogu skupię się na nowohebrajskim, jednak podałem różnice między tymi dwoma rodzajami. Jak pewnie zauważyliście, nowohebrajski jest jednym wielkim pominięciem, przez co rzadko wiadomo jak czytać wyrazy. Trzeba je po prostu znać. W hebrajskim biblijnym jest system samogłoskowy zwany Nikud, ale teraz jest już nieużywany lub sporadycznie w słownikach i książkach edukacyjnych dla uczniów. Są to pojedyncze znaki nad lub obok litery, których niestety nie mogę przedstawić. Poprzez brak Nikudu należy znać słowa, żeby je przeczytać. Według mnie, to jest bardzo duży minus.
Przykładowe słowo:
להתראות - Lehitarot. Znaczy to słowo "na razie" "pa". Jak widzicie, jest L,H,T,R,O,T ale gdzie tu samogłoski? Widać tutaj tylko waw (ו), który w tym przypadku czytamy jako "o". Nie ma tutaj Nikud. A więc jako to przeczytać? Należy po prostu wiedzieć, jak się piszę i jak czyta. To jest, według mnie, ogromny minus nowohebrajskiego.
Jeśli czegoś nie rozumiecie, lub piszę zbyt chaotycznie - proszę pisać w komentarzach. Byłbym wdzięczny, jeśli skomentowałyby osoby znające hebrajski, aby poprawiły moje błędy, albo po prostu powiedziałby, że to jest bezsensu.





2 komentarze:

  1. כ ב oraz פ czytamy jak b, k, p gdy występują na początku oraz po sylabie zamkniętej. W pozostałych przypadkach czyli po sylabie otwartej i na końcu wyrazu czytamy jak w, ch (charczące h) oraz f.

    OdpowiedzUsuń
  2. 43 year-old Programmer Analyst I Leeland Girdwood, hailing from Courtenay enjoys watching movies like Major League and Kitesurfing. Took a trip to Mausoleum of Khoja Ahmed Yasawi and drives a Horch 853A Special Roadster. zerknij na strone internetowa

    OdpowiedzUsuń